Een verslaving is iets waardoor je jezelf stom vindt, schaamt, of schuldig voelt, en dat je daarom voor anderen en jezelf probeert te verbergen. In dit blog geef ik je handvatten om de destructieve cyclus van zelfafwijzing los te laten en verbinding te maken met wie je werkelijk bent.
Met bovenstaande definitie van verslaving onderkent Jan Geurtz (in zijn boek De verslaving voorbij) dat een verslaving onlosmakelijk verbonden is met jezelf veroordelen, afwijzen en verbergen – en wat mij betreft geldt dat ook voor een eetstoornis. Een verslaving of eetstoornis is op zich al een afwijzing van een deel van jezelf: je mag ‘iets’ niet voelen of ‘zo’ niet zijn en daarom vermijd en bestrijd je dat met het middel of gedrag waaraan je verslaafd bent geraakt. Schuld en schaamte komen daar nog eens bovenop als veroordeling van die zelfafwijzing.
Seks, liefde en relaties boden Ricardo een oplossing om met het leven om te gaan. Door te delen met anderen in een herstelprogramma*, veel zelfonderzoek te doen en zich te verdiepen in spiritualiteit, leerde hij om nuchter een gelukkig leven te leiden. Openhartig vertelt hij over zijn verslaving en zijn ervaringen in herstel.
* Ricardo (niet zijn echte naam) spreekt op individuele titel en niet namens een herstelprogramma. Voor meer informatie over dit programma, zie het kader onderaan dit interview.
Een van de redenen waarom ik je wilde interviewen is om het stigma op seksverslaving tegen te gaan. Hoe is het voor jou om te praten over dit onderwerp?
Ik heb al eens voorlichting gegeven op een hogeschool in het kader van destigmatisering, maar buiten de veiligheid en anonimiteit van mijn fellowship [de gemeenschap rondom het programma dat Ricardo volgt] praat ik niet vaak over mijn seks- en liefdeverslaving. Als ik al zeg dat ik een verslaving heb, vertel ik meestal dat ik heb gedronken of drugs heb gebruikt. Ik zeg niet dat ik ook nog een behoorlijke seksverslaving had.
Als je het over seksverslaving hebt, denken mensen toch vaak aan de Vieze Man, van Van Kooten en de Bie. Zo’n man met een regenjas. Of aan potloodventers, prostitutie of seks op parkeerplaatsen, dat soort dingen. Die associaties had ik zelf ook wel bij een seksverslaving. Vrouwen lopen toch een blokje om, als je het noemt.
Lieve cliënt,
Beste verslaafde in herstel (of niet in herstel, of niet verslaafd),
Hallo jij met een eetstoornis, hardnekkige gewoonte of afhankelijkheidsprobleem,
Hoi medemens die worstelt met angst, dwang, eenzaamheid, depressie of een ander psychisch ongemak,
Lieve jij,
Wat een rare tijd is het, hè? Waarschijnlijk staat jouw leven net zo op z’n kop als het mijne. Vind jij het ook beangstigend? Maak je je zorgen om jezelf of je geliefden? Of misschien probeer jij het positief te bekijken. Heb je bedacht dat het een tijd kan zijn voor rust en reflectie. Of haal je hoop uit de gedachte dat er ook iets goeds zou kunnen voortkomen uit deze crisis. Om vervolgens met een knoop in je maag wakker te worden in deze realiteit van onzekerheid en controlegebrek.
Jezelf afhankelijk opstellen van anderen, je aanpassen, pleasen, jezelf wegcijferen of je helemaal verliezen in een ander… ‘Codependency’ is een patroon waarbij je overdreven gericht bent op de ander en je eigen gevoelens en behoeftes aan de kant zet. Je verdwijnt als het ware in de ander met als gevolg dat je vergeet wie je zelf bent.
Wat is codependency?
De term codependency (codependentie) betekent letterlijk medeafhankelijkheid. Volgens psychiater Bram Bakker (in het boek Zucht) kun je medeafhankelijkheid zien als een patroon van, meestal door angst ingegeven, reacties op de gedragingen van anderen. Je bent reactief en je laat je eigen gedrag afhangen van hoe jij die ander ervaart. Je doet wat je denkt dat er van je wordt verwacht of verlangd en je offert daarbij jouw eigenheid op. Net zolang totdat er niet veel meer van ‘jou’ over is.
Een eetprobleem gaat niet over eten. En in de meeste gevallen heeft het ook niets te maken met het willen voldoen aan ‘ideaalbeelden’ die worden gepropageerd in de media. Er is iets anders aan de hand. Eetproblemen gaan over een innerlijke strijd met jezelf – met als ultieme inzet: liefde.
Iemand met anorexia nervosa hongert zichzelf niet uit om aandacht te trekken. Een vrouw die voortdurend aan de lijn is en obsessief bezig is met haar gewicht, wil niet krampachtig passen in een te krap jurkje. Een man die regelmatig een bak ijs leeg eet, heeft geen gebrek aan controle – sterker nog: hij heeft er waarschijnlijk te veel van.
