Het is een misverstand dat mensen met een verslaving geen verantwoordelijkheidsgevoel zouden hebben. Sterker nog, ze hebben er vaak te veel van. Of ze hadden het, totdat ze het opgaven.
Veel van mijn cliënten met een verslaving of eetprobleem worstelen met het thema verantwoordelijkheid. Aangespoord door hun omgeving proberen ze verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag en gezondere of liefdevollere keuzes te maken. Maar dit blijkt lastig. Vaak gaat het zo: hoe harder je probeert je gedrag te veranderen, des te meer het uit de hand loopt. De druk van buitenaf neemt proportioneel toe. Met de beste intenties sporen naasten en hulpverleners je aan: je kúnt het, je hebt het in je, als je het maar écht wil, in jezelf blijft geloven, blijft vechten, enzovoorts.
We hebben het vaak over waarom verslavende middelen niet goed voor je zijn (althans: bij de dokter, therapeut of zelfhulpgroep), maar het valt moeilijk te ontkennen dat ze ook wat opleveren.
Waarschuwing: Dit blog kan triggeren als je in herstel bent van een verslaving.
Naast het bieden van stressvermindering, verdoving, focus of afleiding brengen drugs en alcohol je in een andere staat van bewustzijn. Ze verschaffen plezier, inspiratie, verbondenheid, vrijheid… Of zoals Hugh Jackman zingt in The Greatest Showman:
It’s everything you ever want It’s everything you ever need And it’s here right in front of you
Koopverslaving – Sanne (42) kocht kleding, tassen of schoenen om zichzelf te belonen of te troosten en om aan de wereld te laten zien dat het goed met haar ging. “Het is heel vermoeiend om steeds iets te willen.”
Ik had altijd het idee dat ik iets moest doen om een goed gevoel te krijgen, of dat ik iets goeds moest doen om goedgekeurd te worden. Op school wilde ik hoge cijfers halen om te horen dat ik slim was. Ik ben naar de universiteit gegaan en vond dat heus wel leuk, maar het was ook om mezelf te bewijzen. Daarmee wilde ik zeggen: Kijk ik ben zo slim, ik kan naar de universiteit! Maar wat ik ook deed, nooit had ik het gevoel dat het goed genoeg was. Dat voelde heel erg onrustig. Ik was een soort stortkoker. Alles wat ik deed, viel er gewoon doorheen, het was weg.
Wat te doen als je gestopt bent met roken en hevig verlangt naar een sigaret? Of als je zin krijgt in een borrel terwijl je minder wilt drinken? Wat als je hunkert naar chocola maar niet wilt snoepen? In dit blog geef ik mijn beste tips weg, waardoor je op een ontspannen manier zult kunnen omgaan met trek en drang.
Craving (oftewel drang, trek, zin, zucht)
Als je stopt met een verslavend middel krijg je er waarschijnlijk mee te maken: ‘craving’. Craving betekent heftige hunkering, een sterk verlangen naar het middel waarmee je bent gestopt (of naar het gedrag waar je van af wilt – probeer maar eens af te kicken van een telefoonverslaving). De Nederlandse termen ‘drang’ of ’trek’ dekken niet echt de lading; ‘zucht’ komt meer in de buurt. Bij craving spelen naast fysieke sensaties, vaak ook sterke emoties en dwangmatige gedachten.
Sommige mensen ervaren craving heel lichamelijk, bijvoorbeeld als speeksel dat je mond inloopt of een droog gevoel in je keel. Voor anderen voelt het meer emotioneel, als irritatie, onrust of verdriet. En vaak gaat craving ook nog eens gepaard met continue gedachten aan het middel en onderhandelingen met jezelf zoals “zal ik wel of zal ik niet?”, “eentje maar,” of “morgen stop ik echt.”
Oh, de verleiding… Die zin in een sigaret terwijl je net bent gestopt met roken. Die bak ijs die naar je ligt te roepen vanuit het schap van de avondwinkel op loopafstand. De drang om je nagels te bijten terwijl ze net weer een beetje zijn gegroeid… Zin, trek of drang maken het stoppen met een gewoonte er niet bepaald makkelijker op. Gevoelssurfen biedt verlichting.
Craving
Alles gaat altijd weer voorbij. Ook de meest vervelende gevoelens, zoals die ontzettende trek in een borrel na een lange, drukke werkdag. Of die vreselijke behoefte om toe te geven aan junk food als je je verdrietig voelt. En zelfs dat nare, holle gevoel van eenzaamheid dat je gewend bent op te vullen met nachtenlang series kijken. ‘Gevoelssurfen’ is een mindfulness-methode die je helpt om te gaan met gevoelens van ‘craving’ – dat zoiets betekent als drang, zin, trek of zucht – of dwang. Ook kan het je helpen om dwangmatige gedachten of gevoelens van verdriet, pijn of angst, weer hanteerbaar te maken.
