Kwetsbaarheid is hot en niet alleen in populaire psychologiebladen en spirituele kringen. In de media, het bedrijfsleven en de politiek hebben mensen de mond vol van ‘de kracht van kwetsbaarheid,’ een verwijzing naar de bestseller van Brené Brown, die als onderzoekswetenschapper het thema overtuigend op de kaart zette.
De worsteling met onze kwetsbaarheid is van alle tijden. In zijn gedicht Bluebird belicht Charles Bukowski de vermeende gevaren van het tonen van zijn kwetsbare kant, die hij onderdrukt door te drinken, te roken en door zijn houding van ’tough guy.’
There’s a bluebird in my heart that wants to get out but I’m too tough for him, I say, stay in there, I’m not going to let anybody see you.
Jezelf afhankelijk opstellen van anderen, je aanpassen, pleasen, jezelf wegcijferen of je helemaal verliezen in een ander… ‘Codependency’ is een patroon waarbij je overdreven gericht bent op de ander en je eigen gevoelens en behoeftes aan de kant zet. Je verdwijnt als het ware in de ander met als gevolg dat je vergeet wie je zelf bent.
Wat is codependency?
De term codependency (codependentie) betekent letterlijk medeafhankelijkheid. Volgens psychiater Bram Bakker (in het boek Zucht) kun je medeafhankelijkheid zien als een patroon van, meestal door angst ingegeven, reacties op de gedragingen van anderen. Je bent reactief en je laat je eigen gedrag afhangen van hoe jij die ander ervaart. Je doet wat je denkt dat er van je wordt verwacht of verlangd en je offert daarbij jouw eigenheid op. Net zolang totdat er niet veel meer van ‘jou’ over is.
Lange tijd kwam eten op de eerste plaats in haar bestaan. Nu staat Elizabeth zelf weer in het middelpunt van haar eigen leven. Het vergt de nodige discipline, want met eten kun je nooit helemaal stoppen zoals met alcohol of drugs. “Eten zal altijd wel een deel van mij zijn. Maar het moet wel een beetje leuke relatie blijven.”
Acht maanden geleden ontmoette ik Elizabeth (34) voor het eerst. De hele dag door dacht ze aan eten, vertelde ze. Ze had een overheersend gevoel dat ze moest eten en dat gevoel uitte zich in meerdere eetbuien per dag. Ze omschreef haar binnenste als een leeg vat. Op de bodem van dat vat zaten verdriet en pijn die ze soms letterlijk in haar buik kon voelen. Als ze het vat vulde met eten, was dat even prettig, maar het kwam nooit vol. Ze wist dat eten niet de oplossing was, maar het pijnlijke gevoel mocht het vat niet uit, dus bleef ze dempen. We spraken af dat we een manier gingen zoeken om haar vat ‘van binnenuit’ op te vullen.
Een eetprobleem gaat niet over eten. En in de meeste gevallen heeft het ook niets te maken met het willen voldoen aan ‘ideaalbeelden’ die worden gepropageerd in de media. Er is iets anders aan de hand. Eetproblemen gaan over een innerlijke strijd met jezelf – met als ultieme inzet: liefde.
Iemand met anorexia nervosa hongert zichzelf niet uit om aandacht te trekken. Een vrouw die voortdurend aan de lijn is en obsessief bezig is met haar gewicht, wil niet krampachtig passen in een te krap jurkje. Een man die regelmatig een bak ijs leeg eet, heeft geen gebrek aan controle – sterker nog: hij heeft er waarschijnlijk te veel van.
