Zorgverleners vragen cliënten om open te zijn over hun kwetsbaarheden. Ik vind dat zorgverleners het goede voorbeeld moeten geven. Open zijn over feilbaarheden, delen over pijnlijke ervaringen en gevoelens, toegeven dat wij het allemaal ook niet weten. Dat is ongemakkelijk, eng en kwetsbaar. Maar die kwetsbaarheid levert ook veel op. Oprechte verbondenheid. Authenticiteit. En de vrijheid om te zijn wie we zijn.
Eind april was het eindelijk zover! Na een draagtijd van 22 maanden, voorafgegaan door vele pogingen tot conceptie, kwam mijn liefdeskind ter wereld. Ik weet dat je er bent is mijn boek voor begeleiders van mensen met een verslaving of eetprobleem. Als een echte olifantenbaby is ze dik: maar liefst 448 pagina’s.
Het is een misverstand dat mensen met een verslaving geen verantwoordelijkheidsgevoel zouden hebben. Sterker nog, ze hebben er vaak te veel van. Of ze hadden het, totdat ze het opgaven.
Veel van mijn cliënten met een verslaving of eetprobleem worstelen met het thema verantwoordelijkheid. Aangespoord door hun omgeving proberen ze verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag en gezondere of liefdevollere keuzes te maken. Maar dit blijkt lastig. Vaak gaat het zo: hoe harder je probeert je gedrag te veranderen, des te meer het uit de hand loopt. De druk van buitenaf neemt proportioneel toe. Met de beste intenties sporen naasten en hulpverleners je aan: je kúnt het, je hebt het in je, als je het maar écht wil, in jezelf blijft geloven, blijft vechten, enzovoorts.
Onze visie op verslaving is verweven met politiek, macht en economische belangen. Het stigma op verslaving wordt ingezet als instrument. Welke middelen zijn verslavend? Is verslaving een ziekte? Wat zijn de oorzaken van verslaving? Dit lijken puur medisch-wetenschappelijke kwesties, maar dat zijn ze niet.
De afgelopen twee jaar werkte ik aan een boek: een methodiek voor hulpverleners die mensen met verslavingen of eetstoornissen begeleiden. Ik schreef er al eerder over. In het boek, dat komend voorjaar uitkomt, staat behandeling centraal. Maar behandelingen zijn gefundeerd op theorieën. Ik ontkwam er niet aan om in het oerwoud te duiken van de vele visies op verslaving. In dit blog maak ik je deelgenoot van een stukje van mijn ontdekkingstocht en van de visie op verslaving die het fundament is van mijn behandelwijze.
Herstellen van een verslaving is een heel persoonlijk proces. Leren voelen en daarin kwetsbaar durven zijn horen er, wat mij betreft, onlosmakelijk bij. In dit blog vertel ik hoe ik vervreemd raakte van mijn gevoelsleven en verhuisde naar mijn hoofd. In het vervolg beschrijf ik de terugreis, van het denken naar weer kunnen voelen.
Mensen die bij mij komen voor hun verslaving, eetprobleem of andere hardnekkige gewoonte, zijn vrijwel altijd op zoek naar de oorzaak van hun gedrag. Tot nu toe heb ik nog nooit iemand ontmoet die ‘alleen maar verslaafd’ was.
Pijn
De meeste mensen die ik zie in mijn praktijk verdoven zich met een reden. Die behoefte aan verdoving is ergens (door) ontstaan. Er is vrijwel altijd sprake van pijn – emotionele of lichamelijke pijn of een combinatie van beide. Een verslaving of eetstoornis is vaak een manier om om te gaan met die pijn: een korte verlichting ervan of tijdelijk comfort.
