Het verhaal gaat dat roken een hardnekkige gewoonte is waar je moeilijk vanaf komt. Stoppen met roken is een continu gevecht met de drang om te roken, wordt gezegd. Om een schijntje kans te maken om ‘het rookmonster’ te verslaan, heb je op z’n minst een ijzersterke motivatie, keiharde wilskracht en 100% pure inzet nodig. Zo luidt het verhaal. Maar stoppen met roken kun je leren – al dan niet met behulp van hypnose – en het kan nog leuk zijn ook.

Angst om te stoppen met roken

Vaak zit een vorm van angst het stoppen met roken in de weg. De angst dat het stoppen niet gaat lukken bijvoorbeeld, en wat je dan van jezelf zou vinden. Daaronder kan de angst zitten dat het stoppen juist wél zal lukken, en hoe je leven er dan uit zou zien, zonder je gewoonte. En dan is er vaak nog de angst voor het stopproces zelf, voor ontwenningsverschijnselen en voortdurende gedachten aan roken.

Als jij deze angsten in jezelf herkent, dan is een eerste bevrijdende stap vaak het opgeven van je gevecht tegen het roken, het loslaten van je verzet tegen je gedachten aan roken, en het onder ogen komen van je angsten. Daarnaast zul je de rookwolk van verhalen en overtuigingen die je om het roken heen hebt gecreëerd, moeten doorzien. Want achter die rookwolk ben je gewoon afhankelijk geworden van een zeer schadelijke gewoonte. De moraal van het verhaal is dat je een rookverslaving hebt.

Van angst naar verlangen

En laat juist stoppen met een verslaving nou heerlijk bevrijdend zijn! Misschien wordt het wel het beste wat je ooit voor jezelf zult doen. Niet overtuigd, of misschien nog een beetje bang? Lees dan hieronder eens hoe Chris, met behulp van hypnotherapie en de hulpbronnen vanuit zijn eigen onbewuste, leert stoppen met roken. Niet langer vanuit angst, maar vanuit een verlangen naar gezondheid, vrijheid en waarachtigheid.

Chris (43) is begonnen met roken op z’n dertiende om zich, zoals hij zelf aangeeft, “een houding aan te meten.” Nu rookt hij zo’n dertig sigaretten per dag en daar wil hij mee stoppen. Hij wil fitter en vitaler zijn, weer aangenaam ruiken en socialer zijn voor anderen, want door het roken loopt hij vaak weg tijdens een gesprek. Bovenal verlangt hij naar lucht, ruimte, levenslust en vrijheid. Chris heeft eerder, toen zijn leven in rustiger vaarwater verkeerde, een paar jaar niet gerookt. Nu daarentegen ervaart hij veel stress en lukt het hem niet meer om te stoppen. En als hij het dan toch probeert, wordt hij overvallen door een heftige drang om te roken en allerlei dwanggedachten waar hij vreselijk chagrijnig van wordt.

Roken om te overleven

Chris heeft al enkele sessies gehad waarin hij heeft gewerkt met thema’s uit zijn jeugd die te maken hebben met het roken. Zo heeft hij al ontdekt dat er in hem ‘een overlever’ zit, een jongen die moet strijden om zijn plek in de wereld te veroveren. Chris herkent deze overlevingsstand ook in het heden. “Het is mijn basis,” zegt hij. “Gedurende de hele dag heb ik het gevoel dat er werk verzet moet worden. Ik zet mijzelf schrap voor wat er op me af komt. De sigaret pept me op en helpt me om de uitdagingen aan te gaan. Zonder die sigaret kan ik het niet aan. Ik ben niet krachtig genoeg. Ik ben zwak.”

Bij deze overlevingsmodus hoort een lichaamsgevoel van veel adrenaline, druk en spanning. De lichamelijke stress maakt dat hij nog meer rookt. Chris heeft de overlever in zichzelf herkend en erkend, en dat heeft hem goed gedaan. Hij zegt nu rationeel klaar te zijn om definitief te stoppen met roken, maar hij ervaart toch ook nog weerstand en angst voor dat besluit.

Met de methode DRT (Distraction Reprocessing Therapy, een methode die lijkt op het bekendere EMDR) focust Chris langdurig op dit gevoel van angst en weerstand tegen het opgeven van zijn rookgewoonte. Zo nu en dan roep ik hem terug uit zijn focus en volgt hij met zijn ogen de bewegingen die ik maak met mijn vingers. Door het focussen raakt Chris in een lichte trance en na een tijdje gaat hij ‘in regressie’: hij gaat terug in beleving naar eerdere momenten uit zijn leven die te maken hebben met deze angst en weerstand, en hij beleeft deze momenten alsof hij er weer helemaal in zit.

Stoppogingen

Eerst belandt Chris bij een vorige, onsuccesvolle stoppoging. Hij moet continu denken aan roken en verzet zich daartegen: “Ik heb het nu besloten, ik ben gestopt! Ik wil niet meer roken, ik wil geen sigaret meer!” Hij raakt steeds geïrriteerder door zijn gedachten en de aandrang om te roken wordt sterker. Dan neemt hij even afstand van deze situatie en krijgt hij een inzicht: hij kan beter niet zo focussen op wat hij niet meer ‘mag’ of allemaal ‘moet’ van zichzelf. Liever zou hij meer genieten van de vrijheid en het gevoel van opluchting dat het niet-roken hem ook brengt.

Dan begeleid ik hem naar de toekomst, met als doel om te checken of het stoppen hem nu wel zal lukken. Chris gaat naar de avond van zijn eerste stopdag. Hij ervaart lichamelijke ontwenningsverschijnselen en hij heeft geen sigaretten want hij heeft “het besluit genomen. De keuze is gemaakt. Ik mag niet meer roken.” Al snel komen weer die weerstand en de bekende gedachtepatronen. Hij baalt: “Ik ben slap, zwak en een mislukkeling.” Hij ervaart verdriet, angst, vermoeidheid en zwaarte.

In sneltreinvaart begeleid ik hem langs alle eerdere stoppogingen die op deze manier zijn gegaan, tot aan zijn allereerste moeilijke stoppoging: hij voelt weer die vermoeidheid en angst om te stoppen en het gevoel dat hij wil opgeven, gaat falen en zich daarvoor zal schamen. “Met roken zou ik de angst kunnen beëindigen,” zegt hij, “maar ik heb toch besloten te stoppen. Zo bedrieg ik mezelf, ik ben niet waarachtig…” Chris voelt zich “gevangen, onecht en machteloos” en ook “heel eenzaam en alleen.”

De eerste sigaret

Met dit gevoel gaat hij nog verder terug in de tijd. Hij is weer dertien jaar en met zijn ouders woont hij in het buitenland. Hij voelt zich niet geaccepteerd en niet erkend door de andere kinderen. Hij voelt zich anders dan anderen, onbegrepen en uitgesloten. Er zijn ook spanningen in de familie en Chris ervaart veel druk en verwachtingen van anderen. Het is een erg eenzaam en verdrietig gevoel voor de kleine Chris, die zo weinig plezier heeft in het leven dat hij zich afvraagt waar hij het allemaal voor doet.

Als de volwassene van nu kijkt Chris naar deze situatie: “Ik was voor mijn gevoel aan het overleven,” zegt hij. “De wereld voelde niet veilig voor mij. Ik was zo mijn best aan het doen om erbij te horen. Ik was moe van het alleen zijn en om de last alleen te dragen. Toen merkte ik dat ik aansluiting kon vinden door met andere kinderen stiekem te roken. Dat creëerde saamhorigheid. Het roken was het verzet tegen mijn strijd en de bevestiging ervan. Ik wilde opgroeien, niet meer klein zijn. Ik voelde me zwak, niet krachtig…”

Nog steeds in trance toont de volwassen Chris zichzelf aan zijn jongere zelf. Hij geeft hem het vertrouwen en de liefde die de jongen zo hard nodig heeft. Hij vertelt hem dat het goed zal komen, dat de wereld veilig is. Dat hij krachtig is en dat het leven mooi is. “Soms moet je strijden, maar je hoeft niet écht te overleven. Je bent kwetsbaar, maar dat is veilig. Je mag vertrouwen.” Chris praat inmiddels tegen zichzelf. “Ik wil mijn angst als raadgever zien,” zegt hij. “Ik hoef niet zo veel meer. Ik heb vertrouwen.”

Uitgerookt en opgelucht

Bij onze volgende afspraak rookt Chris al drie weken niet meer. Hij vertelt dat er zeker nog prikkels zijn, maar dat hij er nu erg bewust mee bezig is. De drang duurt steeds niet langer dan een kleine minuut. Hij ervaart nog geen opluchting, blijdschap of trots. “Het voelt nog steeds als een rationeel besluit.” We nemen nog een kijkje in de toekomst en gaan naar een moment waarop Chris al langer niet meer rookt. In de toekomst ontdekt hij dat hij nu betere, stevige verbintenissen met anderen is aangegaan. Hij haalt opluchting uit het besef dat hij er nu echt kan zijn voor anderen, en voor zichzelf. “Het voelt echt en waarachtig,” zegt hij. En als hij even later de deur uitloopt, neemt hij dit gevoel van opluchting mee naar huis.

Mijn aanpak: stoppen met roken met hypnose en EMDR